Szanowni Państwo!
Od wielu lat korzystam z różnych słowników języka polskiego PWN, poszukując w nich wiedzy na temat znaczenia, odmiany czy prawidłowego użycia wyrazów. Z reguły taką wiedzę znajduję, za co jestem Redakcji bardzo wdzięczny. Czasem jednak, biorąc udział w różnego rodzaju konkursach, potrzebuję informacji czy dany wyraz jest (bywa) rzeczownikiem, zaimkiem, partykułą czy inną częścią mowy. W większości przypadków daję sobie radę sam, ale są wyjątkowo złośliwe wyrazy, których nie potrafię odpowiednio zaklasyfikować. Niestety, interesujących mnie informacji nie znajduję także w słownikach PWN. A może istnieje publikacja, o której nie wiem?
Właśnie biorę udział w konkursie, w którym tworzywem są słowa. Byłbym bardzo wdzięczny, gdybyście Państwo zechcieli odpowiedzieć na kilka pytań:
1. Czy wyraz re (m.in. trzytomowy Słownik języka polskiego PWN pod redakcją prof. Szymczaka) jest rzeczownikiem?
2. Czy wyraz trza (ten sam słownik) jest czasownikiem? Czy można tu określić czas?
3. Jaką częścią mowy jest słowo zacz (ten sam słownik)?
4. Czy wyraz recte jest przysłówkiem (m.in. Nowy słownik ortograficzny PWN pod redakcją prof. Polańskiego)?
5. Czy w haśle zrzec się (obydwa słowniki) można powiedzieć o słowie zrzec, że jest bezokolicznikiem, czy bezokolicznikiem jest całe wyrażenie?
6. Czy w czasownikach w trybie rozkazującym typu: naznacz, racz, zarycz można określić czas?
7. Jaką częścią mowy jest wyraz razy, używany na określenie mnożenia (jest to wyraz hasłowy Nowego słownika poprawnej polszczyzny pod redakcją prof. Andrzeja Markowskiego)?
Z góry dziękuję za pomoc. Z poważaniem,
Mirosław Sochalski, Bydgoszcz

Chciałbym Państwa zapytać o poprawność słowa zglądać. Żona zwróciła mi uwagę, że ciągle używam tego słowa i że jest ono niepoprawne i nie występuje w słowniku. Przyznam, że używam go odkąd pamiętam – na określenie rozglądania się, myszkowania – i do tej pory byłem przekonany że to poprawna polszczyzna.
Pochodzę z Warszawy, więc może to jakieś lokalne określenie lub gwara z innego regionu Polski. Internet niestety milczy na ten temat.

pozdrawiam
Piotr

Chciałbym się zapytać, czy słowo zajebiście to przekleństwo? Było już podobne pytanie i odpowiedź była twierdząca, co jest sprzeczne z tym, co widnieje w internetowym słowniku. Proszę o rozwianie moich wątpliwości.
Pozdrawiam.

Szanowni Państwo które ze zdań jest poprawne:
1. Po wyjściu z domu proszę przekluczać drzwi wejściowe.
2. —- „ —- zakluczać – „ – .
3. —– „ —- zamykać drzwi na klucz.

Dziękuję i pozdrawiam. Katarzyna

Czy dopuszcza się stosowanie – nie na końcu zdania – wyliczeń (np. podmiotu szeregowego), w których ostatni element jest oddzielony „tylko” przecinkiem? Przykład: „Pewnego dnia lekarze, politycy poszli do lasu”. Czasem napotykam taką konstrukcję i brak wyraźnego sygnału końca wyliczenia (spójnika) skutkuje tym, że na zrozumienie intencji autora potrzebuję dodatkowej chwili, zwłaszcza jeśli zarówno samo zdanie, jak i składniki wyliczenia nie są tak krótkie jak w przykładzie.

Właściwie jest to bardziej pytanie, niż prośba o poradę, ale to zagadnienie mnie dość interesuje, a nigdzie nie potrafię znaleźć na nie odpowiedzi.

Otóż konstrukcja liczebników liczbowo-słownych taka jak „4-ty”, „15-ta”, „200-ny” jest niepoprawna, jednak za czasów II Rzeczypospolitej była ona używana powszechnie (np. w tytule piosenki Eugeniusza Bodo „Umówiłem się z nią na 9-tą”); (nawet mój dziadek uczył mnie, że zapis ten jest poprawny).

Jestem bardzo ciekaw, dlaczego uznano ją za błędną, skoro na pierwszy rzut oka jest ona niezwykle praktyczna.

Pozdrawiam,

Dominik Maksymilian

Szanowni Państwo,
w tekście naukowym, który redaguję, występuje wiele liczebników. W jaki sposób zapisać je poprawnie: słownie czy cyframi?
Podam kilka przykładów:

1. … zmiany przyniósł okres zaczynający się ponad 6000 lat temu, trwający około 3000 lat… – czy może sześć tysięcy albo 6 tysięcy?
   
2. W okresie neolitu (6.5 – 3.8. tys. lat temu)
   
3. … w starszej epoce kamienia (paleolit), trwającej od około 230 000 r. p.n.e. do około 440 r. p.n.e.
   

Uprzejmie proszę o pomoc.

Szanowna Poradnio!
Ostatnio zauważyłem, że w tłumaczeniach programów komputerowych bardzo często angielskie apply jest tłumaczone jako zastosowywanie. Słowniki wprawdzie wymieniają zastosowywać jako niedokonaną formę zastosować, ale ja bez wahania stwierdziłbym, że niedokonaną formą czasownika zastosować jest po prostu stosować. Słowo zastosowywać wydaje mi się dosyć dziwaczne. Jaka jest różnica między stosowaniem a zastosowywaniem?

Cytat z Trzech muszkieterów: „Zbiry, rozpływając się w podziękowaniach, uprowadzili swą zdobycz. Gdy schodzili, d'Artagnan uderzył dowódcę po ramieniu”. Czy nie powinno być: „Zbiry (…) uprowadziły swą zdobycz. Gdy schodziły…”?
I jeszcze jedno: „Wynajął zbirów, którzy go zasztyletowali” czy też: „Wynajął zbirów, które go zasztyletowały”? „Chłopaki wygrały mecz”, „Znalazł chłopaków, którzy wygrali mecz” czy też: „Znalazł chłopaków, które wygrały mecz”. Proszę o wytłumaczenie tych zawiłości językowych.
Dziękuję

Witam!
Jak utworzyć zdrobnienie od łabędzia? Spotkałam się gdzieś z formą łabędzik, w Internecie zaś można się natknąć natknąć na łabądka. Czy któraś z tych form jest poprawna? Czy najbezpieczniej mówić po prostu o łabędziątku?
pozdrawiam serdecznie